خانه قدکی تبریز که با نامهای خانه بهنام و خانه گنجهای نیز شناخته میشود یکی از جاهای تاریخی تبریز است و در اواخر دوران زندیه و آغاز حکومت قاجار ساخته شد.
این خانه در سال ۱۳۷۸ به عنوان یکی از میراث ملی ایران به ثبت رسید و در حال حاضر زیر مجموعه دانشگاه معماری تبریز میباشد. خانه قدکی تا به حال چندین بار مورد بازسازی قرار گرفته و در مرمتهای اخیر تعدادی نقاشی فراسکو در این خانه کشف شدهاند.
خانهی قدکی دو حیاط دارد: یکی اندرونی و دیگری بیرونی. طنبی، یا همان تالار و ایوان شاه نشین، در بخش شمالی خانه جای گرفته است. در زیر طنبی، حوضخانهای بسیار زیبا دیده میشود. در دو سوی اندرونی نیز اتاقهایی ساختهاند. از اتاقها میتوان حیاط اندرونی را دید.
در فصل تابستان اتاقهای زیر طنبی کاربرد بیشتری داشته است. برخی از اتاقها نیز به جای انباری به کار میرفتهاند.
اتاقهای گوشواره در دو سوی طنبی ساخته شدهاند. از این اتاقها زمانی بهره برده میشد که شمار مهمانان آن اندازه زیاد بود که در اتاق شاهنشین جای نمیگرفتند. ناچار آنها را در اتاقهای گوشواره پذیرایی میکردند.
پشت بام اتاقهای اندرونی فضای بدون سقفی است که دیوارهایش نماسازی شده است. این فضا از سه سو بسته است. بدین گونه مهتابی، یا ایوانی بدون سقف، شکل گرفته است.
در حیاط بیرونی خانهی قدکی، تراس تابستانی ساخته شده است. این تراس سرستونهای گچی و مُقرنس کاری دارد. مقرنس گونهای تاقچه بندی است و از عناصر مهم معماری (:مهرازی) ایران به شمار میرود.
از اُرسیها (پنجرههای شبکه شبکهای، با شیشههای رنگی)، آینهکاریهای خانه قدکی نیز نباید چشم پوشید. به همین گونه باید از کاربندیهای خانهی قدکی یاد کرد. کاربندی گونهای پوشش است از لنگه تاقهایی که قوسدار هستند و به شکلی هندسیوار همدیگر را قطع میکنند. در خانهی قدکی از این گونه پوشش، استادانه بهره برده شده است.
آدرس : تبریز، مقصودیه، دانشکده معماری تبریز