پیادهروی اربعین مراسم و گردهمایی مذهبی است که توسط مسلمانان و بهصورت پیادهروی از مسیرهای منتهی به کربلا بهمنظور زیارت و جمع شدن همه آنها در چهلمین روز پس از کشته شدن حسین بن علی سومین امام شیعیان در نبرد کربلا انجام میشود.این مراسم یکی از بزرگترین اجتماعات مسالمت آمیز جهان خوانده شده و از سال ۲۰۱۴ به بزرگترین پیادهروی (پیمایش) و گردهمایی عمومی سالانه در جهان تبدیل شدهاست.
پیادهروی اربعین سابقهٔ تاریخی ندارد و اندکی پس از اعلام باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا، در پاییز ۲۰۱۱ مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از عراق تا پایان سال میلادی، جمهوری اسلامی ایران در اربعین همان سال با بهرهگیری از دلبستگی مذهبی مشترک اکثریت مردم ایران و شیعیان جنوب عراق، مناسکی فردی را به آیینی بزرگ و جمعی تبدیل کرد.
علاوه بر این، گفته شده که پیادهروی اربعین به یکی از قدرتمندترین نمادهای همبستگی میان شیعیان تبدیل شدهاست. این سفر با پیادهرویهای طولانی از نجف یا بصره تا کربلا شاخص میشود. افرادی از قشرها، قومیتها و فرقههای مختلف در این راهپیمایی شرکت میکنند.از جمله کودکان نوپا در کالسکه و افراد مسن که با صندلیهای چرخدار مسیر را طی میکنند.
پیادهروی اربعین به جز عراق در چندین کشور از جمله ایران و پاکستان برگزار میشود.
زائران عراقی از شهرهای خود به سمت کربلا حرکت میکنند. اما اکثر زائران ایرانی مسیر نجف تا کربلا را برای پیادهروی انتخاب میکنند. مسافت پیادهروی میان دو شهر حدود ۸۰ کیلومتر است. تعداد ۱۴۵۲ ستون در مسیر نجف به کربلا وجود دارد که فاصله بین هر ستون ۵۰ متر است.برای پیادهروی کل مسیر زمانی در حدود ۲۵ تا ۳۰ ساعت لازم است. بهترین زمان برای شروع سفر ۱۶ صفر است. برخی از زائرین سفر خود را از شهرهایی همچون بصره که در حدود ۵۲۰ کیلومتر (۳۲۰ مایل) با کربلا فاصله دارد، آغاز میکنند.
هوسهخوانی از آداب و رسوم عراقیها در مسیر رفتن به کربلا در روز اربعین است؛ هوسه به قصاید ویژه قبایل عربی جنوب عراق گفته میشود، این اشعار بیانگر قهرمانی و شجاعت است و برای برانگیختن عزم مردان جهت انجام کارهای سخت و بزرگ استفاده میشود. پس از خواندن شاعر حاضران یک بیت از آن را تکرار کرده و حلقهوار حرکت مینمایند.
آیین عزاداری از پنج روز مانده به اربعین با ورود کاروان شبیه خوانی و تعزیه گردانان آغاز میشود. پس از آن دستههای سینه زنی و زنجیر زنی وارد شده و مراسم اصلی در روز اربعین دو ساعت گذشته از ظهر آغاز میشود. زائران نزدیک در ورودی حرم امام حسین ایستاده و درحالی که بر سینههای خود میزنند، مرثیهای را میخوانند و تکرار میکنند و در پایان سینهزنی دستها را به نشانه سلام و تحیت بالا میبرند.