نارین قلعه که از مکان های دیدنی به شمار میآید، در استان یزد، شهرستان میبد واقع شده است. این قلعه باشکوه در فاصله ۵۰ کیلومتری شمال غرب شهر یزد و روی تپهای به ارتفاع ۲۵ متر قرار دارد. بعد از ورود به شهر باستانی میبد به میدان شهرداری بروید؛ سپس به خیابان امام خمینی (ره) وارد شوید تا برج بلند این قلعه را ببینید.
شهر قلعهها که در مناطق مختلف ایران به چشم میخورند، نوعی تاریخ شهرسازی مصور هستند که از دوران باستان برای ما به یادگار ماندهاند. نارین قلعه میبد نیز بعد از ارگ بم بزرگترین شهر قلعه خشتی ایران به حساب میآید که دارای ساختاری همانند ساختار ارگ بم است و به همان اندازه چشم هر بینندهای را به خود خیره میکند.
این قلعه که در تاریخ هشت مرداد ۱۳۵۴ هجری شمسی بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید، بر بلندترین تپه شهر میبد بنا شده است و به سراسر شهر میبد اشراف دارد. این امر و نتایج بررسیهای انجامشده، از احتمال وجود چندین سکونتگاه روی تپه در دورههای پیش از احداث نارین قلعه حکایت دارند.
با وجود استحکام بنا و آسیبهای اندک در طول چند هزار سال، بخشهایی از این قلعه شامل برجها، خندق و حصارهای بیرونی در دوران پهلوی و هنگام ساخت جادههای جدید تخریب شدند. این قلعه در اصل شامل پنج حصار و چهار برج بلند استوانهای بود که در حال حاضر فقط حوزه مرکزی آنها باقی مانده است. نارین قلعه، سازهای باشکوه و تماشایی محسوب میشود که دیدن این بنا برای دوستداران تاریخ چند هزار ساله ایران قطعا جذاب و پرهیجان خواهد بود.
جعفری، نخستین تاریخنویس استان یزد (قرن هشتم)، احداث نارین قلعه را به سلیمان نبی (ع) نسبت داده است. او با بیان افسانهای، علت ساخت آن توسط حضرت سلیمان (ع) را پنهان کردن گنج وی بازگو میکند؛ اما این ماجرا تاریخی نبوده و وجه افسانهای داشته است. کاوشگران طی حفاریهای صورتگرفته در این مکان، پارهسفالی کشف کردند که بیانگر اطلاعات مهم و زیادی در مورد تمدن و قدمت این عمارت کهن است. به نظر میرسد روی این پارهسفال تصویر موجودی نیمه انسان-نیمه حیوان به چشم میخورد که شباهت بسیاری به نقشنگارههای هزاره سوم قبل از میلاد مسیح و تمدن عیلامیها دارد.
همچنین نارین قلعه در بدو دوران ظهور اسلام نیز از ارزش و اهمیت بسیاری برخوردار بود و از آن بهعنوان مکانی مستحکم و غیرقابل نفوذ در مقابل دشمنان و بیگانگان استفاده میشد.
کارشناسان معماری بر این عقیدهاند که قرارگیری و احداث نارین قلعه روی زمینی بکر صورت نگرفته است. آثاری از معماری بهصورت ساختارخشتی در بخشها و لایههای زیرین، قسمتهای زیر دیوار شمالی و بخش شاهنشین وجود دارد که اهمیت این مجموعه را نشان میدهند. این ساختوسازها نیز ظاهرا روی بخشی با قدمت بیشتر انجام شده است که حضور آثار ناشی از سوختگی و تنور و همچنین تعدادی سفال مربوط به دوران آهن که در زیر سازه خشتی وجود دارد، میتوانند بر این ادعا صحه بگذارند.