خانه سلماسی (موزه سنجش تبریز) از خانههای قدیمی قاجاری تبریز است که در اوایل حکومت قجرها، بهدست خانوادهی حیدرزاده ساخته شد و سپس خانوادهی سلماسی از تاجران سرشناس تبریز اقدام به تکمیل ساخت خانه کردند. این خانه در محلهی مقصودیه و پشت یکی از مشهورترین جاهای دیدنی تبریز، عمارت شهرداری، قرار دارد. خانه دارای سردر و نمای آجری است و برای ورود باید از هشتی بگذرید. ساختمان این بنا در سه ضلع حیاط و دو طبقه با زیربنای ۸۷۵ متر احداث شده است.
در طبقهی همکف طنبیهای اصلی و جانبی در سه ضلع شمالی، شرقی و غربی با پنجرههای ارسی و شیشههای رنگی مخصوص معماری قاجار قرار گرفتهاند. حوض بسیار زیبایی در حیاط دیده میشود که دورادور آن را باغچههای کوچکی دربرگرفتند. در قسمت غربی ساختمان (یعنی ورودی جانبی طنبی غربی) دو ایوان ستوندار با سرستونهای گچکاریشده جای دارند. دز زیرزمین ضلع شمالی عمارت نیز حوضخانهی بسیار زیبایی قرار دارد که نشیمنگاه تابستانی اهالی خانه بوده است و سقفی طاق شکل دارد. بقیهی قسمتهای زیرزمین بهعنوان مطبخ، آب انبار و انباری مورد استفاده قرار میگرفت. این خانه امروزه میزبان موزه سنجش است. مجموعه موزه شامل انواع ابزار توزین مانند ترازوهای زرگری، قپانهای بزرگ میادین بار، سنگوزنهها، پیمانههای نفتی، وسایل مربوط به علم نجوم مانند اسطرلاب، ابزارهای سنجش مربوط به علم هواشناسی، قطبنماها و ساعتهای مربوط به سدههای گذشته میشود.
در ضلع غربی بخش هواشناسی موزه قرار گرفته است و ابزاری که برای هواشناسی مورد استفاده قرار می گرفته به نمایش گذاشته شده است. در بخشی دیگر نیز اولین نسل از ماشین های حساب و یک نوع ماشین حساب هندلی قرار دارد که بسیار جالب است.
یکی دیگر از جذاب ترین بخش های موزه در قسمت زیرزمین در بخش مطبخ ساختمان بنا شده است. اگر سری به طبقه پایین بزنید حجره هایی شیشه ای را خواهید دید که کاسبان مختلف در آن مشغول اندازه گیری هستند، حتی علافان! عطارها، بقال ها، بزازها و علاف هایی که کارشان فروش گندم و ذغال بوده با انواع و اقسام ترازوها و مترهای تاریخی در محل کسبشان مشغول اندازه گیری اند. اما از مهم ترین وسیله های اندازه گیری این بخش که نقش بسزایی در نزدگی مردمان قرون اخیر داشته ابزاهای اندازه گیری نفت و گندم است که در نوع خود جالب توجه است.
اما جذاب ترین وسیله به نمایش گذاشته در این بخش نخستین پمپ بنزینی یکصد ساله است که از بریتانیای کبیر به ایران وارد شده وسال ها در اختیار شرکت نفت بوده است. پمپی با دو محفظه که از یک سو به مخزن سوخت متصل شده و در یک محفظه سوخت و در دیگری هوا جریان داشته است. با صفحه ای مدرج که به صورت دستی میزان بنزین مورد نیاز بر حسب لیتر انتخاب می شده و به صورت دستی کار می کرده است. پمپ بنزینی که بیشتر به شکل میله سرم موجود در بیمارستان های امروزی است است و امکان ندارد در همان نگاه اول کسی متوجه پمپ بنزین بودنش شود. ابتکاری جذاب که حتما ارزش دیدن دارد.