ابتدای قرن 16 میلادی پرتغالی ها به استعمار ایران پرداختند و در طی این سال ها قلعه های متعددی را در نواحی ساحلی دریای عمان و خلیج فارس بنا کردند. یکی از این قلعه ها در استان سیستان و بلوچستان و در ساحل شهر چابهار قرار گرفته است. قلعه پرتغالی های چابهار فضایی به ابعاد 2654 متر مربع را به خود اختصاص داده است و ورودی اصلی آن در ضلع شمال شرق قرار گرفته است. سبک ساخت و مصالح بکار رفته در بنا نشان دهنده بهره گیری از سبک سلجوقی برای ساخت آن است و این را می توان به وضوح در مناره ها و گوشواره های بنا مشاهده کرد. اما به دلیل مرمت های متفاوت در سال ها و دوره های حکومتی بعد از آن، سبک های دیگری نظیر صفوی و قجری در بنا مشهود است و ایوان و اتاق های آن نشان دهنده این اثرات هستند و بیننده را به یاد کاروانسرای شاه عباسی در بیستون می اندازند.

بخش هایی از حیاط و آب انبار های قلعه تیس هنوز به چشم می خورد اما قسمت زیادی از تزئیینات زیبای سلجوقی آن از بین رفته است. چوب، سازه اصلی سقف را تشکیل می دهد و نوع آن در چابهار یافت نمی شود و گمان می رود از جایی دیگر آورده شده است. اتاق هایی مربع و مستطیل با ابعادی 34 متر مربع و یا کمتر در قلعه ساخته شده است و هریک برای کاربری های متنوع مورد استفاده قرار می گرفتند.
این بنا روی تپه ای ساخته شد تا بتواند بر نقاط مختلف شهر نظارت کند. یکی از دلایل ساخت آن کارکردی همچون فانوس دریایی برای زمان هایی بود که کشتی ها به دام دریای طوفانی می افتادند و ممکن بود راه را گم کنند تا به کمک این قلعه به سمت خشکی هدایت شوند.

اما عملکرد اصلی قلعه مقاومت در برابر شورش بومیان منطقه بود و نگهبانان را بر روی 4 برج دیدبانی نیم دایره اش می گماردند تا تمامی حرکات منطقه را گزارش دهند. این برج ها هرکدام 15 متر طول داشتند و در 4 ضلع قلعه قرار داشتند.
هم اکنون بخش های بسیاری از بنا از بین رفته است و متاسفانه نظارت برای حفظ این اثر تاریخی بسیار اندک است با این وجود دیدن بنایی چند صد ساله در میان شهر زیبای چابهار بسیار هیجان آور و خاطره انگیز خواهد بود.
قلعه پرتغالی ها یا همان قلعه تیس با شماره ثبت 555 در 1 مردادماه سال 1354 به ثبت میراث فرهنگی و ملی ایران در آمد.