شهرستان فیروزآباد در استان فارس با وجود وسعت کوچکش، بناها و آثار ارزشمند فراوانی را در خود جای داده است. در میان راه فیروزآباد به سمت شهر باستانی گور قلعه ای بر روی ارتفاعات و کوه های شمالی فیروزآباد بنا شده است. قلعه دختر نام این مکان با ارزش است و قدمت آن به اواخر حکومت اشکانیان و آغاز سلسله ساسانیان باز می گردد که به دستور اردشیر بابکان، موسس حکومت ساسانیان ساخته شد. کاربرد این قلعه حفاظت از آتشکده اردشیر بابکان و منطقه گور از حمله های آخرین پادشاه اشکانیان، اردوان پنجم، بود و سطح زیربنایی به مساحت 2300 متر مربع را به خود اختصاص داده است. عناصر استفاده شده برای ساخت بنا سنگ، ملات ساروج و گچ است و بر جدار خارجی آن از سنگ های تراشیده استفاده شده اما پی ها و دیوارهای داخلی با قلوه سنگ ها پوشیده شده اند.

استحکام سازه ای بنا تا آنجایی است که حتی پس از گذشت 18 قرن، بخش های عظیمی از آن به جا مانده است. بر روی بخشی از بنا گنبدی ساخته شده بود و از جمله نمونه های اولیه و با ارزش گنبد محسوب می شد اما در حال حاضر قسمت اعظمی از آن تخریب شده است. پیوسته ساخت گنبد به دلیل رسیدن از پلان مربع به دایره سخت بوده است و پیش از بناهای دوره اشکانیان اغلب از سکنج برای این تبدیل استفاده می شد اما در این قلعه و کاخ اردشیر بابکان از اجرای فیلپوش برای رسیدن به پلان دایره ای گنبد استفاده شده است.

علت نام گذاری این قلعه به اسم دختر احترام به الهه آب، آناهیتا است. از دیگر دلایل این نامگذاری، صعب العبور و دست نیافتنی بودن قلعه است.

بنا در 3 ارتفاع گوناگون و به صورت پلکانی ساخته شده است. تالار با مساحت 14 متر مربع و ارتفاعی نزدیک به 18 متر، حیاط مرکزی و اتاق های اطرافش، حمامک یا همان حمام سلطنتی، اتاق های نگهبانی و برج های دیده بانی، اتاق های تو در تو، مخزن، پلکان و راهرو، بخش های مختلف این دژ را تشکیل می دهند. ایوان بزرگ قلعه با اجرای طاق ضربی، 2 ایوان کوچکتر را در خود جای داده است. در بخش هایی از قلعه دختر غاری دیده می شود و به باور بومیان منطقه با استفاده از راه زیرزمینی به کاخ اردشیر بابکان، در زمان جنگ می توانستد به شهر اطلاع رسانی کنند تا نیروی انسانی و مواد غذایی وارد دژ کنند. قلعه دختر از 3 جهت شمال، جنوب و غرب توسط 3 صخره کوهستانی ساخته شده است و با ساخت برج های دیدبانی در گوشه ها، امنیت بنا را بالا برده اند.