قره کلیسا یا کلیسای سیاه از اولین کلیساهای جهان مسیحیت محسوب می شود. بر اساس افسانه ها این کلیسا بر روی مزار تاتائوس مقدس (از حواریون حضرت مسیح) ساخته شده است. سالانه مسیحیان بسیاری از سراسر جهان برای برگزاری مراسمات مذهبی خود به کلیسای سیاه می آیند.
کلیسای سیاه از بخش های مختلفی چون کلیسای اصلی، برج ناقوس، ورودی، برج، انبار، حیاط شرقی و غربی تشکیل شده است. قره کلیسا در سال 1387 به ثبت آثار یونسکو رسیده است.
اتائوس یکی از حواریون عیسی مسیح بود که در حدود سال ۴۰ میلادی به دعوت «آبکار»، پادشاه ارمنستان، برای تبلیغ دین مسیحیت راهی این سرزمین شد. بعد از مرگ آبکار، فردی به نام سانادروک به پادشاهی رسید. وی بههمراه دخترش که «ساندخت» نام داشت، دین مسیح را پذیرفتند؛ اما اندکی بعد سانادروک این دین را ترک کرد و با تاتائوس به مخالفت برخاست. در سال ۶۶ میلادی تادئوس مقدس بههمراه ساندخت و چند نفر دیگر که به دین مسیحیت ایمان آورده بودند، به دستور این پادشاه دستگیر شدند و پس از شکنجه به قتل رسیدند و تادئوس مقدس در مکان فعلی دیر مدفون شد. بعدها روی قبر او نمازخانه كوچكی ساختند و در قرن هفتم ميلادی، اين نمازخانه به كليسای بزرگی تبديل شد.
روایت دیگری که پیرامون ماجرا وجود دارد این است که تاتائوس وقتی به ارمنستان آمد برای پیروان خود کلیسایی ساخت و وقتی که توسط سانادروک به قتل رسید او را در محراب همین کلیسا به خاک سپردند. دختر پادشاه نیز در نزدیکی این کلیسا دفن شده است که در خال حاضر آرامگاهش در نزدیکی این کلیسا قرار دارد.
قره کلیسا یکی از جاهای دیدنی ماکو است که در نزدیکی روستای قره کلیسا و در هفت کیلومتری جاده چالدران به قره ضیاالدین و همچنین جنوب شهر ماکو قرار دارد. فاصله قره کلیسا تا شهر چالدران حدود ۲۰ کیلومتر است که در جهت شمال شرق چالدران و در منطقه «سیه چشمه» واقع شده است.
این کلیسا در منطقه کوهستانی چالدران که مرتفعترین منطقه استان آذربایجان غربی است قرار دارد. ساختمان کلیسا در تپه کمارتفاعی در دامنه کوه جای گرفته که از طرف مشرق بر دره کم عمقی مشرف است که در آن رودی جاری است.