اگر اهل غارنوردی یا از دوستداران غارها باشید، بدون شک از دیدن و تماشای غار حیرتانگیز قوری قلعه لذت خواهید برد. قوری قلعه یکی از شگفتانگیزترین غارهای کشور و از جاذبههای طبیعی و پرطرفدار استان کرمانشاه است. این غار زیبا در ۲۵ کیلومتری شهر روانسر قرار دارد و بزرگترین غار آبی آسیا و طولانیترین غار آبی کشور محسوب میشود.
غار قوری قلعه از قندیلها و تالارهای زیبا و سحرانگیز به نامهای عروس، بتهوون، نماز و چهار آبشار تماشایی تشکیل شده است. غار قوری قلعه یکی از غارهای چند میلیون ساله است که قدمت آن به ۶۵ میلیون سال پیش و دوران دوم زمینشناسی میرسد و از آهک تروراسیک وکرتاسه تشکیل شده است. شاید جالب باشد بدانید که تا حدود ۴۰ سال پیش این غار برای عموم مردم کشف نشده و ناشناخته بود تا اینکه در اواخر دهه ۵۰ پای غارنوردان به این غار اسرارآمیز باز شد.

در سال ۱۳۵۵ گروهی از غارشناسان انگلیسی و سپس در سال ۱۳۵۶ جانورشناسان فرانسوی بخشهای از این غار را شناسایی کردند. آنها تا عمق ۶۲۰ متری غار را تا به قسمتی که که آب هم سطح سقف غار بود طی کردند و به گمان کردندکه به انتهای غار رسیدند. در دهه ۶۰ جمعی از غارنوردان ایرانی تا عمق بیش از سه کیلومتری در این غار پیش رفتند. در مرحله اول آنها توانستند تا عمق ۲۰۳۰ متری و بعد در مرحله دوم تا عمق ۳,۱۴۰ متری شناسایی کنند. این گروه با طی کردن ۱۲ کیلومتر مسیر پرپیچ وخم قوری قلعه و نقشهبرداری از بخشهای مختلف آن را بهعنوان طولانیترین غار آبی ایران و بزرگترین غار آبی آسیا معرفی کردند. در حال حاضر تنها حدود ۵۰۰ متر از این غار نورپردازی و در معرض بازدید قرار دارد.
در جریان تسطیح دهانه غار، آثاری از اواخر دوره ساسانی به دست آمد که شامل هشت عدد ظرف نقرهای با نقش کبک و پرندگان شکاری و درنا، تکههای سفال و ۱۵ سکه ساسانی مربوط به یزدگرد سوم است. علاوه بر این روی دو ظرف کشف شده کتیبههایی به خط پهلوی میانه دیده میشود.

از مهمترین ویژگیهای غار قوری قلعه وسعت آن است که از این لحاظ در میان غارهای خاورمیانه رتبه اول را دارد. طول غار قوری قلعه به ۱۲ کیلومتر و عمق آن به ۳,۱۴۰ متر میرسد. عمق حوضچههای کف غار هم در عمیقترین حالت ۱۴ متر است. غار در همه فصول سال دمای ثابتی دارد؛ رطوبت آن ۸۹ درصد و دمای درون هفت تا یازده درجه سانتیگراد است.
غار قوری قلعه دارای دو فاز اصلی است. فاز اول ۵۰۰ متر طول دارد و بستر شکلگیری دو تالار مریم و کوهان شتر است. تالار مریم محوطهای بزرگ و حوضچه مانند است که یکی از زیباترین قسمتهای این غار به شمار میرود و بعد از گذر از دالان ورودی آن را مشاهده میکنید. این تالار بهدلیل داشتن قندیلی بهشکل تمثال حضرت مریم (س) به این اسم نامیده میشود. تالار کوهان نیز در کنار تالار مریم قرار دارد که در آن قندیلهایی با شکلهای مختلف و عجیب و غریب مثل کشتی و شیر خواهید دید.

فاز دوم غار قوری قلعه هزار متر طول دارد و تالارهای عروس، بتهوون و نماز را شامل میشود. تالار عروس زبیاترین بخش این قسمت به شمار میآید که در عمق ۱۵۰۰ متری غار جای گرفته است. این تالار محوطهای وسیع مزین به کریستالهای براق و سفید رنگ است و به همین دلیل عروس نامیده میشود. در تالار عروس همچنین میتوانید بیننده قندیلهای تماشایی باشید که از سقف آویزان هستند و دو تا هشت متر ارتفاع دارند. تالار بتهوون یکی از تالارهای سحرانگیز فاز دو غار قوری قلعه است. در این تالار میتوانید نظارهگر یکی از زیباترین حوضچههای جهان و قندیلهای زیبا باشید.

هر یک از قندیلهای این بخش صداهای متفاوتی دارند و با دست زدن به هرکدام از آنها، طنینی متفاوت را خواهید شنید؛ ازاینرو ابن بخش به تالار بتهوون نامیده میشود. تالار نماز نیز از جمله قسمتهای فاز دو به شمار میرود. این تالار به تونلی تاریکی ختم میشود که به تونل برزخ مشهور است. تونل برزخ که نیمی از آن را آب فراگرفته است؛ ۲۲۰ متر طول و سه متر عرض دارد. بعد از پشت سرگذاشتن سه هزار متر از ورودی غار و بازدید از دو فاز غار قوری قلعه و تالارهای جادویی، به محوطه بینظیر آبشارها میرسید و میتوانید از چهار آبشار تماشایی غار دیدن کنید. این آبشارها ۱۰ تا ۱۲ متر طول دارند.
این غار در سال ۱۳۸۷ در فهرست میراث ملی و طبیعی کشور به ثبت رسید.
