روستای پلکانی اشتبین با ۱۴ کیلومتر فاصله از رود پر آب ارس، از توابع شهرستان کلیبر در استان آذربایجان شرقی است. این روستا در تاریخ ۱۷ خردادماه ۱۳۷۹ خورشیدی به عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسید، همچنین یکی از جاذبه‌های مهم و بکر گردشگری منطقه آذربایجان بشمار می رود.
این روستای کوهستانی با آب و هوای مطلوب و معتدل و زمستان بسیار سرد و برفگیر، جزء مناطق با اقلیم و آب و هوای سرد است. به موجب همین امر، زمستان های طولانی در این منطقه وجود دارد. اشتبین از نظر طبیعت و معماری روستایی، در بین تمام روستاهای استان آذربایجان شرقی زبان زد است.
اشتبین تاریخی کهن نزدیک به 7 قرن دارد و مردم آن به زبان تاتی نیز صحبت می کنند. عموم مردم روستای اشتبین به زبان آذری سخن می گویند. دین آنها اسلام و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. تعدادی کتیبه به خط ثلث مربوط به صفویان و نیز کتیبه ای از جنس سنگ مرمر مربوط به آرامگاه شخصی به نام خواجه ملک کدخدا در تاریخ ۸۴۳ قمری و سنگ نگاره های در این روستا قرار دارد که بیان کننده قدمتش هستند. این روستا از مجموعه سه آبادی به نام های جعفر آباد، هراس و سیاوشان تشکیل شده است. واژه اشتبین از دو کلمه اوچ یا اوش (سه) و دبین یا تبین (ریشه یا طایفه) ساخته شده و اشاره به سه آبادی نام برده شده در بالا م.
اشتبین از شمال به رودخانه ارس و از جنوب به رودخانه هراس منتهی می شود. این روستا و مناطق اطراف آن بر روی ارتفاعاتی قرار گرفته اند که علاوه بر آنها، منطقه کوه های دوسته شان، کوهستان کیامکی و قازان داغی، بخشی از این ارتفاعات را تشکیل می دهند. کوه های اطراف روستا از جنگل های انبوهی پوشیده شده و در ادامه جنگل های کلیبر و ارسباران و محدوده قره داغ می باشد. این طبیعت بکر در هر فصل از سال لباسی رنگارنگ بر تن این ارتفاعات می کند، همین امر سبب جذب توریست هایی از نقاط مختلف ایران و جهان به این منطقه گشته.
اشتبین بافتی به هم پیوسته دارد و زیبایی این منطقه به گونه ای است که دورنمای طبیعی اش چشم هر بیننده ای را به خود جذب می کند. قرارگیری روستا در دامنه دره آن، سبب پلکانی شدن روستا شده است، به همین دلیل بام خانه های پایین تر، حیاط خانه های بالاتر شده. به دلیل سردی منطقه این روستا در بیشتر روز های سال، خانه هایشان را به صورتی ساخته اند که بیشترین نور خورشید که از طرف جنوب است به سمت این خانه ها بتابد تا از گرمای بیشتری بهره ببرند. خانه‌های پلکانی بدون حصار، کوچه باغ‌های زیبا و سنگی اش و ایوان‌های گسترده خانه ها که با گلدان های رنگارنگ و متنوعی زینت داده شده اند، در عین سادگی شان، صمیمیت و زیبایی بی نظیری به روستا بخشیده اند. خانه های قدیمی این روستا به شیوه معماری دوره صفویه و قاجاریه ساخته شده. نکته قابل تأمل در ساخت این نوع خانه ها، استقامت و متناسب بودنشان با اقلیم منطقه است، در عین نبودن امکانات کافی که در گذر سالها همچنان پابرجا هستند.
