جزیره کبودان، بزرگترین جزیره دریاچه ارومیه است که یک قنات کوچک نیز در خود دارد. اکثر پوشش گیاهی این جزیره را درختان پسته وحشی، علفهای کوتاه، درختان بادام وحشی، گوجه فرنگی و شیر خشت تشکیل میدهد. این جزیره با وسعت سه هزار و ۱۷۵ هکتار و ارتفاع هزار و ۵۲۱ متر از سطح دریا در شرق ارومیه واقع شده است. جنس ساحل این جزیره، شن و سنگ است و برای شنا امکانات مناسبی در آن تعبیه کردهاند. همچنین لازم به ذکر است که جزیره اشک در جنوب غرب این جزیره قرار دارد.
جزیره کبودان به خاطر داشتن گونه های کمیاب گیاهی و جانوری از طرف یونسکو به عنوان یکی از ۵۹ منطقه حفاظت شده انتخاب شده است.یکی از نادرترین گوزن های جهان را می توانید در این جزیره ببینید.
در سال های اخیر شاهد خشک شدن دریاچه ارومیه بوده ایم، در دهه اخیر و در پی عقب نشینی آب های این دریاچه در ساحل جزیره کبودان بناهای مسکونی، قبرستان قدیمی، قنات های تاریخی و مسیر انتقال آبی به صورت پراکنده شناسایی شدند و حتی در دامنه غربی کوه مشرف به این منطقه نیز بقایای قنات تاریخی کشف شد و مطالعات انجام شده، این سکونتگاه را به دوره ایلخانی نسبت داد. گفتنی است که این جزیره از سال ۱۳۴۶ به منطقه حفاظتی محیط زیست تبدیل شده است.
در پارک ۳۲۰۰ هکتاری کبودان گونه های مختلفی از گیاهان، پستانداران و پرندگان زندگی می کنند. از هزاران حیوانی که این جزیره به عنوان زیستگاهشان شناخته شده، قوچ و میش عمده ترین آن ها هستند و تعدادشان به ۳۵۰۰ راس می رسد. برای دیدن این قوچ ها و میش ها باید به زیستگاه های قوچ دره سی، جن دره سی، گوله دره سی، حسن آقا دره سی، قره داغ بزرگ و کوچک و شکارگاه سربزنید.
از دیگر حیوانات این جزیره می توان به فلامینگوها، آنقوت نوک قرمز و مرغابی ها اشاره کرد که زیبایی خاصی به سواحل جزیره کبودان داده اند و اگر بتوانید هنگام غروب تصاویرشان را در قاب دوربین ثبت کنید، عکس های معرکه ای گرفته اید. فلامینگوها را در منطقه آرام این جزیره یعنی در آب های بین قویون داغی و جزیره های آرزو و اسپیر پیدا می کنید.
از جمله پرندهای دیگری که در جزیره کبودان می بینید، عقاب طلایی، لاشخور مصری مرغ کفل سفید، مرغ سنگ، سبزه قبا، هدهد، کبک، پری شاهرخ و کاکایی هستند که زیبایی و ابهت خاصی به جزیره داده اند.
در داخل جزیره کبودان ویلای کوچکی وجود دارد که گفته می شود متعلق به اشرف پهلوی است و در سال ۱۳۵۳ احداث شده و وسایل و مبلمانش که عمدا خارجی است، همان طور دست نخورده مانده و امروزه در اختیار اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی است.
جالب است بدانید که این جزیره تنها جزیره دریاچه ارومیه است که در تمام ایام سال آب شیرین دارد، پس از بابت آب آشامیدنی نگرانی نخواهید داشت. برای گشت و گذار در دریاچه می توانید سوار یکی از قایق های مختلفی شوید که در بندر گلمانخانه لنگر انداخته اند. در این جزیره امکاناتی نظیر قایق موتوری، موتور چهارچرخ و موتور دو چرخ نیز برای تفریحات گردشگران فراهم شده است.
جزیره کبودان مابین دو استان اذربایجان غربی و شرقی واقع شده و ۱۸ کیلومتر از شرق ارومیه فاصله دارد. اگر با خودرو شخصی سفر می کنید، خود را به محدوده پارک ملی دریاچه ارومیه برسانید. عجب شیر نزدیک ترین شهر به این جزیره است، در آن جا قایق هایی مستقر هستند که شما را به جزیره کبودان می برند.