انگورستان ملک از معدود کاخ ها و عمارت هایی بودند که از دست ظلم و ستم ها و تخریب گری های ظل السلطان در امان ماند. ظل السلطان فرزند بزرگ ناصرالدین شاه بود که با وجود بزرگتر بودن نسبت به مظفرالدین شاه مالک تاج و تخت پدر نشد چرا که مادر او قاجاری نبود.
بد نیست بدانید که نقشه انگورستان ملک در ابتدا عمارتی به مساحت ۷۰۰۰ متر را نشان می دهد. متأسفانه در طول زمان، به بهانه گسترده ساختن خیابان ملک در سال ۱۳۳۳، ۳۰۰۰ متر آن از بین رفت. بنابراین به یک عمارت تبدیل گشت. اما صاحب و سازنده این عمارت بسیار زیبا کیست؟
درباره انگورستان ملک و تاریخ آن هنوز توافق نظر وجود ندارد. برخی عقیده دارند جد استاد گرامی الهی قمشه ای – حاج ملک – بوده که طبق وصیت او این عمارت را وقف کرده است.
شاه نشین تابستانه خانه انگورستان ملک در وسط باغ با ارسی های بسیار زیبا قرار گرفته است. ارسی به پنجره های مزین به گره چینی می گویند که عمدتا پنجره هایی با شیشه های رنگی دارد. ارسی ها با پنجره های رنگی خود در یادآور فصل های مختلف سال، تعدیل کننده نور و مخفی ماندن فضای داخلی از سمت بیرون هستند.
این نوع پنجره ها به شکل عمودی باز و بسته می شوند و رنگی بودن آنها، حشرات مزاحم را دفع می کند.
در حیاط انگورستان ملک ۴ اتاق می بینیم که در گوشه بالا قرار دارند. به این اتاق ها گوشواره می گویند. دو اتاق دیگر هم به اتاق عروس و داماد معروف بودند.
در شاه نشین تابستانه میز و صندلی های مختلف برای افراد پایین رتبه و عالی رتبه قرار دارند. میز و صندلی ها فرانسوی هستند و لوسترها هم اصالت ایتالیایی دارند که مزین به آرم شیر و خورشید هستند.
نام انگورستان ملک التجار را از حاج محمد ابراهیم خان ملقب به ملک التجار گرفته اند.
این فرد در زمان ناصرالدین شاه مسئولیت امور مالی و خراج اصفهان را عهده دار بوده است. طبق اسناد و مدارک، این عمارت بسیار زیبا پس از ساخت، محل برگزاری جشن عروسی خانواده هایی بوده که بضاعت مالی کمی داشته اند.
این کار حتی پس از مرگ ملک التجار هم انجام می گرفت اما بعد از انقلاب متوقف گردید. اکنون مکانی برای عزاداری است.
برای بازدید از انگورستان ملک در اصفهان باید به محله شیخ یوسف در خیابان ملک بروید.