مقدمه
استان همدان یکی از استان‌های تاریخی و گردشگری ایران است که با طبیعت بکر و آثار باستانی بی‌نظیر خود، همواره مقصد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی بوده است. این مقاله به معرفی کامل استان همدان پرداخته و اطلاعات جامعی درباره جمعیت، وسعت، موقعیت جغرافیایی، ویژگی‌های اقلیمی و تاریخچه آن ارائه می‌دهد.
معرفی کوتاه استان همدان
استان همدان، یکی از استان‌های غربی ایران، با مرکزیت شهر همدان، به عنوان یکی از مهمترین و قدیمی‌ترین استان‌های کشور شناخته می‌شود. این استان با داشتن میراث فرهنگی غنی و طبیعت زیبایی که شامل کوه‌ها، دشت‌ها و غارها می‌شود، یکی از مقاصد گردشگری محبوب است.
جمعیت و وسعت
بر اساس آخرین سرشماری‌ها، جمعیت استان همدان حدود 1.8 میلیون نفر است که در 10 شهرستان این استان پراکنده شده‌اند. وسعت این استان حدود 19,546 کیلومتر مربع است که از نظر وسعت در میان استان‌های ایران در میانه جدول قرار دارد.
موقعیت جغرافیایی
استان همدان در غرب ایران واقع شده و با استان‌های زنجان، کردستان، کرمانشاه، لرستان، مرکزی و قزوین همسایه است. این استان در دامنه‌های رشته‌کوه‌های زاگرس قرار دارد و شهر همدان، مرکز استان، در ارتفاع 1,850 متری از سطح دریا واقع شده است.
ویژگی‌های اقلیمی استان همدان
اقلیم استان همدان عمدتاً کوهستانی است و این ویژگی باعث شده تا این استان تابستان‌های خنک و زمستان‌های سرد و برفی داشته باشد. میانگین دمای سالانه در این استان بین 11 تا 13 درجه سانتی‌گراد متغیر است. بارش سالانه در همدان نیز به طور میانگین حدود 350 میلی‌متر است که بیشتر آن در فصل‌های زمستان و بهار رخ می‌دهد.
تاریخچه مختصر
استان همدان با تاریخچه‌ای بیش از 3000 سال، یکی از قدیمی‌ترین مناطق مسکونی ایران است. شهر همدان که در گذشته با نام‌های اکباتان و هگمتانه شناخته می‌شد، در دوره‌های مختلف تاریخی از جمله دوران مادها، هخامنشیان و اشکانیان، اهمیت بسیاری داشته است. از جمله آثار باستانی مهم این استان می‌توان به تپه هگمتانه، آرامگاه بوعلی سینا و گنجنامه اشاره کرد که هر کدام نمایانگر بخش‌هایی از تاریخ و فرهنگ غنی این منطقه هستند.
جاذبه‌های طبیعی استان همدان
استان همدان با تنوع گسترده‌ای از جاذبه‌های طبیعی، مقصدی ایده‌آل برای علاقمندان به طبیعت و گردشگری است. این بخش به بررسی دقیق و جامع کوه‌ها و قله‌ها، دریاچه‌ها و رودخانه‌ها، غارها و دره‌ها، سواحل و جزایر، و پارک‌های ملی و مناطق حفاظت‌شده می‌پردازد.
کوه‌ها و قله‌ها
استان همدان بخشی از رشته‌کوه‌های زاگرس است و از این رو، دارای تعدادی کوه و قله مرتفع است که محبوب کوهنوردان و طبیعت‌گردان هستند.
کوه الوند
این کوه با ارتفاع 3,574 متر، بلندترین قله استان همدان و یکی از معروف‌ترین کوه‌های ایران است. کوه الوند به دلیل مسیرهای صعود متنوع و چشم‌اندازهای بکر، مقصد بسیاری از کوهنوردان حرفه‌ای و آماتور است.
کوه گرین
یکی دیگر از کوه‌های مهم همدان، کوه گرین است که با ارتفاع 3,110 متر در شهرستان نهاوند واقع شده است. این کوه نیز به دلیل داشتن طبیعت زیبا و مسیرهای پیاده‌روی جذاب، مورد توجه گردشگران قرار دارد.
جنگل‌ها و مراتع استان همدان
استان همدان دارای جنگل‌ها و مراتع زیبایی است که محیطی دل‌نشین برای پیک‌نیک‌ها و تفریحات خانوادگی فراهم می‌کنند.
جنگل بلوط نهاوند
این جنگل در منطقه نهاوند واقع شده و با درختان بلوط فراوان خود، فضایی سبز و خوش‌آب‌وهوا را به وجود آورده است. این جنگل‌ها زیستگاه گونه‌های متنوعی از پرندگان و حیوانات نیز هستند.
مراتع دامنه‌های الوند
این مراتع در فصل بهار و تابستان با پوشش گیاهی رنگارنگ و گل‌های وحشی خود، منظره‌ای چشم‌نواز ایجاد می‌کنند و محلی مناسب برای پیاده‌روی و طبیعت‌گردی هستند.
دریاچه‌ها و رودخانه‌ها
همدان دارای چندین دریاچه و رودخانه است که از مهمترین منابع آب و جاذبه‌های طبیعی این استان به شمار می‌روند.
دریاچه اکباتان
این دریاچه مصنوعی در نزدیکی شهر همدان قرار دارد و با آب‌های زلال خود، مکانی عالی برای تفریح و ماهیگیری است. اطراف دریاچه نیز به عنوان فضای سبز و تفریحی استفاده می‌شود.
رودخانه گاماسیاب
این رودخانه در منطقه نهاوند جریان دارد و به دلیل مناظر زیبا و آب خنک، مکانی جذاب برای طبیعت‌گردان است.
غارها و دره‌های استان همدان
استان همدان با داشتن غارها و دره‌های فراوان، محلی مناسب برای کاوش و ماجراجویی است.
غار علیصدر
این غار یکی از بزرگترین و شگفت‌انگیزترین غارهای آبی جهان است که در نزدیکی روستای علیصدر قرار دارد. گردشگران می‌توانند با قایق در داخل غار به گشت‌وگذار بپردازند و از دیدن استالاگمیت‌ها و استالاکتیت‌های طبیعی لذت ببرند.
دره مرادبیگ
این دره در نزدیکی شهر همدان واقع شده و به دلیل طبیعت بکر و آبشارهای زیبا، مقصدی محبوب برای پیاده‌روی و کوهنوردی است.
پارک‌های ملی و مناطق حفاظت‌شده
همدان دارای چندین پارک ملی و مناطق حفاظت‌شده است که نقش مهمی در حفظ تنوع زیستی و جذب گردشگران دارند.
پارک ملی نهاوند
این پارک ملی با داشتن انواع گونه‌های گیاهی و جانوری، فضایی مناسب برای پژوهش‌های زیست‌محیطی و گردشگری طبیعی است.
منطقه حفاظت‌شده لشگر
این منطقه با داشتن طبیعت بکر و زیستگاه گونه‌های نادر حیوانی، از مهمترین مناطق حفاظت‌شده استان همدان است.
مکان‌های تاریخی و باستانی استان همدان
استان همدان با تاریخچه‌ای غنی و قدمتی چند هزار ساله، میزبان بسیاری از آثار تاریخی و باستانی است که هر یک از آنها نمایانگر بخش‌هایی از تاریخ و فرهنگ این منطقه هستند. این بخش به بررسی جامع کاخ‌ها و قلعه‌ها، معابد، مساجد و کلیساها، برج‌ها و مناره‌ها، کاروانسراها و حمام‌ها، شهرهای باستانی و مقبره‌ها و آرامگاه‌های تاریخی می‌پردازد.
کاخ‌ها و قلعه‌ها
قلعه نوشیجان
این قلعه که در نزدیکی شهرستان ملایر واقع شده است، یکی از قدیمی‌ترین و مهمترین قلعه‌های استان همدان به شمار می‌آید. قدمت این قلعه به دوران مادها بازمی‌گردد و دارای بخش‌های مختلفی نظیر آتشکده، معبد و تالار است.
قلعه سامن
این قلعه در شهرستان سامن واقع شده و از دوره ساسانیان به جای مانده است. قلعه سامن به دلیل معماری خاص و استراتژیک خود، یکی از مهمترین قلعه‌های نظامی در دوره‌های مختلف تاریخی بوده است.
معابد، مساجد و کلیساهای استان همدان
معبد لائودیسه
این معبد که در شهر همدان واقع شده، یکی از مهمترین معابد دوران هخامنشی است. معبد لائودیسه به دلیل داشتن نقش‌برجسته‌های زیبا و معماری منحصر به فرد، یکی از جاذبه‌های تاریخی مهم استان همدان محسوب می‌شود.
مسجد جامع همدان
این مسجد با قدمتی چند صد ساله، یکی از بزرگترین و قدیمی‌ترین مساجد همدان است. مسجد جامع همدان به دلیل معماری اسلامی زیبا و مناره‌های بلند خود، همواره مورد توجه گردشگران و پژوهشگران بوده است.
کلیسای گریگوری استفان
این کلیسا که در روستای قدیم‌آباد همدان واقع شده، یکی از مهمترین کلیساهای تاریخی این منطقه است. کلیسای گریگوری استفان به دلیل معماری خاص و نقاشی‌های دیواری زیبا، جاذبه‌ای منحصر به فرد برای گردشگران محسوب می‌شود.
برج‌ها و مناره‌ها
برج قربان
این برج در شهر همدان واقع شده و قدمت آن به دوره ایلخانیان بازمی‌گردد. برج قربان با معماری خاص خود، یکی از برج‌های تاریخی مهم استان همدان است.
مناره سلجوقی
این مناره که در نزدیکی مسجد جامع همدان واقع شده، از دوره سلجوقیان به جای مانده است و به دلیل ارتفاع بلند و طراحی زیبا، یکی از نمادهای تاریخی شهر همدان محسوب می‌شود.
کاروانسراها و حمام‌های استان همدان
کاروانسرای فرسفج
این کاروانسرا در شهرستان تویسرکان واقع شده و از دوره صفویان به جای مانده است. کاروانسرای فرسفج با معماری خاص و فضای بزرگ خود، یکی از مهمترین کاروانسراهای تاریخی استان همدان به شمار می‌آید.
حمام قلعه
این حمام تاریخی در شهر همدان واقع شده و قدمت آن به دوره قاجاریه بازمی‌گردد. حمام قلعه با تزئینات زیبا و معماری سنتی خود، یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم همدان است.
شهرهای باستانی
هگمتانه
شهر باستانی هگمتانه که در مرکز شهر همدان واقع شده، یکی از مهمترین و قدیمی‌ترین شهرهای ایران است. این شهر با قدمتی بیش از 3000 سال، به عنوان پایتخت نخستین سلسله مادها شناخته می‌شود. حفاری‌های باستان‌شناسی در این منطقه، بقایای معابد، کاخ‌ها و سازه‌های مختلفی را آشکار کرده است.
نهاوند
شهر باستانی نهاوند با قدمتی که به دوران اشکانیان و ساسانیان بازمی‌گردد، یکی دیگر از شهرهای تاریخی مهم استان همدان است. آثار باستانی متعددی از جمله تپه‌های باستانی و معابد در این منطقه یافت شده است.
مقبره‌ها و آرامگاه‌های تاریخی
آرامگاه بوعلی سینا
این آرامگاه که در شهر همدان واقع شده، به یکی از بزرگترین دانشمندان و پزشکان تاریخ، بوعلی سینا، اختصاص دارد. آرامگاه بوعلی سینا با معماری زیبا و محیط آرامش‌بخش خود، یکی از مهمترین مقاصد گردشگری همدان است.
آرامگاه باباطاهر
این آرامگاه که در نزدیکی شهر همدان قرار دارد، به یکی از شاعران و عرفای معروف ایران، باباطاهر عریان، تعلق دارد. آرامگاه باباطاهر با معماری جذاب و فضای معنوی خود، یکی از جاذبه‌های مهم همدان محسوب می‌شود.
فرهنگ و هنر محلی استان همدان
استان همدان با تاریخی غنی و فرهنگی پویا، میزبان مجموعه‌ای متنوع از هنرها، آیین‌ها و سنت‌های محلی است. در این بخش به بررسی دقیق موسیقی و رقص محلی، صنایع دستی و هنرهای تجسمی، غذاها و خوراکی‌های محلی، لباس‌ها و پوشاک سنتی و جشن‌ها، آیین‌ها و مراسم محلی پرداخته می‌شود.
آوا و رقص محلی
این موسیقی همدان با نغمه‌های دل‌نشین و سازهای بومی، بخش مهمی از فرهنگ این استان را تشکیل می‌دهد.
موسیقی لری و کردی
موسیقی‌های محلی همدان غالباً تحت تأثیر این موسیقی ها قرار دارد. سازهای بومی مانند دوتار، تنبور و دهل نقش مهمی در اجرای این موسیقی‌ها ایفا می‌کنند.
رقص محلی
این رقص ها، به ویژه رقص‌های کردی، با حرکات موزون و هماهنگ، نمایانگر شادابی و نشاط مردم این منطقه هستند. رقص کردی همچون “هه‌لپه‌رکی” و “چوپی” در مراسم‌ها و جشن‌های مختلف اجرا می‌شوند.
صنایع دستی و هنرهای تجسمی استان همدان
صنایع دستی همدان با تنوع و زیبایی خاص خود، یکی از مهمترین بخش‌های فرهنگ این استان محسوب می‌شود.
سفال لالجین
سفالگری در شهر لالجین یکی از معروف‌ترین صنایع دستی همدان است. سفال‌های لالجین با طرح‌ها و نقش‌های زیبا و متنوع، مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار دارد.
فرش‌بافی
فرش‌های دستباف همدان با طرح‌های خاص و بافت دقیق، از دیگر محصولات دستی مشهور این استان است. این فرش‌ها معمولاً با استفاده از پشم طبیعی و رنگ‌های گیاهی بافته می‌شوند.
چرم‌دوزی
صنایع چرم‌دوزی نیز در همدان از اهمیت بالایی برخوردار است. محصولات چرمی مانند کیف، کفش و کمربند با طرح‌های سنتی و کیفیت بالا تولید می‌شوند.
غذاها و خوراکی‌های محلی
غذاهای محلی همدان با طعم‌ها و عطرهای خاص خود، بخش دیگری از فرهنگ این استان را به نمایش می‌گذارند.
آش‌های محلی
آش برنج، آش ماست و آش بادمجان از جمله غذاهای سنتی همدان هستند که در مراسم‌های مختلف سرو می‌شوند.
کباب بوعلی
این کباب که به افتخار بوعلی سینا نامگذاری شده، یکی از غذاهای محبوب همدان است که با گوشت تازه و ادویه‌های محلی تهیه می‌شود.
دوغ‌نبات
این نوشیدنی خوش‌طعم که از ترکیب دوغ و نبات تهیه می‌شود، یکی از خوراکی‌های محبوب مردم همدان در فصل تابستان است.
لباس‌ها و پوشاک سنتی استان همدان
این لباس ها با رنگ‌ها و طرح‌های زیبا، بخش مهمی از فرهنگ محلی این استان را تشکیل می‌دهند.
لباس کردی و لری
لباس سنتی زنان و مردان همدانی غالباً تحت تأثیر این فرهنگ ها قرار دارند. این لباس‌ها شامل جلیقه، شلوار گشاد، کلاه‌های محلی و شال‌های رنگارنگ هستند.
لباس‌های عشایری
عشایر همدان نیز لباس‌های خاص خود را دارند که شامل چادر، عبای دستباف و کلاه‌های نمدی است.
جشن‌ها، آیین‌ها و مراسم محلی
جشن‌ها و آیین‌های محلی همدان با مراسم‌های خاص و سنت‌های دیرینه، نمایانگر بخش دیگری از فرهنگ غنی این استان هستند.
جشن نوروز
همانند دیگر مناطق ایران، جشن نوروز با آداب و رسوم خاصی در همدان برگزار می‌شود. خانه‌تکانی، چیدن سفره هفت‌سین و دید و بازدیدهای نوروزی از جمله این آداب است.
جشن برداشت انگور
این جشن که در شهرستان ملایر برگزار می‌شود، به مناسبت پایان برداشت انگور و تولید محصولات مرتبط مانند کشمش و شیره انگور است. در این جشن، مردم به اجرای موسیقی، رقص محلی و بازی‌های سنتی می‌پردازند.
مراسم محرم
آیین‌های محرم و عاشورا در همدان با شکوه خاصی برگزار می‌شود. مردم همدان با اجرای مراسم تعزیه‌خوانی و دسته‌های عزاداری، یاد و خاطره شهدای کربلا را گرامی می‌دارند.
تفریحات و ورزش‌های ماجراجویی استان همدان
استان همدان با طبیعت بکر و متنوع خود، محیطی ایده‌آل برای انواع ورزش‌ها و تفریحات ماجراجویی فراهم می‌کند. در این بخش به بررسی جامع کوهنوردی و صخره‌نوردی، پاراگلایدینگ و بادسواری، کویرنوردی و سافاری، اسکی و ورزش‌های زمستانی، غواصی و ورزش‌های آبی و دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی در طبیعت می‌پردازیم.
کوهنوردی و صخره‌نوردی
کوه الوند
این کوه با ارتفاع 3,574 متر، یکی از مقاصد محبوب کوهنوردی در استان همدان است. مسیرهای متنوع و طبیعت بکر کوه الوند، کوهنوردان حرفه‌ای و علاقه‌مندان به طبیعت را جذب می‌کند. صخره‌های متعدد در این کوه، فرصت‌های مناسبی برای صخره‌نوردی فراهم می‌کنند.
کوه گرین
کوه گرین با ارتفاع 3,110 متر و مناظر طبیعی زیبای خود، مقصد دیگری برای کوهنوردی و صخره‌نوردی است. این کوه با مسیرهای پیاده‌روی جذاب و چشم‌اندازهای بکر، توجه بسیاری از طبیعت‌گردان را به خود جلب می‌کند.
پاراگلایدینگ و بادسواری استان همدان
ارتفاعات الوند
منطقه الوند با شرایط مناسب باد و مناظر طبیعی خیره‌کننده، یکی از بهترین مناطق برای پاراگلایدینگ و بادسواری در همدان است. علاقه‌مندان به این ورزش‌های هوایی می‌توانند از ارتفاعات الوند پرواز کنند و تجربه‌ای هیجان‌انگیز را به دست آورند.
کویرنوردی و سافاری
کویر فامنین
اگرچه همدان بیشتر به دلیل کوهستان‌ها و طبیعت سبز خود شناخته می‌شود، اما کویر فامنین در جنوب شرقی استان نیز یکی از مقاصد جالب برای کویرنوردی و سافاری است. گردشگران می‌توانند با ماشین‌های آفرود به گشت‌وگذار در این کویر بپردازند و از زیبایی‌های خاص آن لذت ببرند.
اسکی و ورزش‌های زمستانی
پیست اسکی تاریک‌دره
این پیست در نزدیکی شهر همدان واقع شده و با امکانات مناسب برای اسکی و سایر ورزش‌های زمستانی، یکی از مقاصد محبوب در فصل سرما است. پیست تاریک‌دره با مسیرهای اسکی متنوع و مناظر برفی زیبا، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای علاقه‌مندان به ورزش‌های زمستانی فراهم می‌کند.
غواصی و ورزش‌های آبی
استان همدان به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، دسترسی به دریا و ورزش‌های آبی محدودی دارد. با این حال، دریاچه‌های مصنوعی مانند اکباتان فرصت‌هایی برای تفریحات آبی ارائه می‌دهند.
دریاچه اکباتان
این دریاچه مصنوعی در نزدیکی شهر همدان قرار دارد و امکان انجام تفریحات آبی مانند قایق‌سواری و شنا را فراهم می‌کند. همچنین، وجود امکانات رفاهی در اطراف دریاچه، این مکان را به یک مقصد محبوب برای گذراندن اوقات فراغت تبدیل کرده است.
دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی در طبیعت استان همدان
مسیرهای دوچرخه‌سواری دامنه‌های الوند
دامنه‌های الوند با مسیرهای طبیعی و مناظر بکر، محیطی مناسب برای دوچرخه‌سواری کوهستانی فراهم می‌کنند. علاقه‌مندان به این ورزش می‌توانند از مسیرهای متنوع این منطقه استفاده کنند و تجربه‌ای لذت‌بخش از دوچرخه‌سواری در طبیعت را به دست آورند.
پیاده‌روی در جنگل‌های بلوط نهاوند
جنگل‌های بلوط نهاوند با مسیرهای پیاده‌روی متنوع و طبیعت زیبا، مکانی ایده‌آل برای پیاده‌روی و گذراندن وقت در دل طبیعت هستند. این منطقه با پوشش گیاهی متنوع و مناظر خیره‌کننده، هر ساله تعداد زیادی از گردشگران و طبیعت‌گردان را به خود جذب می‌کند.
روستاهای دیدنی و بوم‌گردی استان همدان
استان همدان با تنوع جغرافیایی و فرهنگی خود، میزبان بسیاری از روستاهای دیدنی و بوم‌گردی است که هر یک از آنها جذابیت‌های خاصی برای گردشگران دارند. در این بخش به بررسی جامع روستاهای تاریخی، روستاهای ساحلی، روستاهای کوهستانی، روستاهای جنگلی، اقامتگاه‌های بوم‌گردی و تجربیات محلی و فرهنگی می‌پردازیم.
روستاهای تاریخی
روستای ورکانه
این روستای سنگی که به “روستای رنسانسی ایران” مشهور است، در 20 کیلومتری جنوب شرقی همدان واقع شده است. معماری سنگی و خیابان‌های سنگفرش شده آن، حال و هوای تاریخی خاصی به این روستا می‌بخشد. ورکانه با طبیعت بکر و هوای پاک خود، مقصدی مناسب برای علاقه‌مندان به تاریخ و معماری سنتی است.
روستای سیمین
این روستا در شهرستان ملایر قرار دارد و به دلیل قدمت تاریخی و آثار باستانی متعدد از جمله بقایای قلعه‌ها و آثار سنگی، یکی از روستاهای تاریخی مهم همدان محسوب می‌شود.
روستاهای کوهستانی
روستای تویسرکان
این روستا در دامنه‌های کوه الوند واقع شده و با طبیعت کوهستانی زیبا و باغ‌های میوه فراوان، یکی از روستاهای کوهستانی دیدنی همدان است. تویسرکان به دلیل داشتن چشمه‌های آب معدنی و هوای خنک، مقصدی مناسب برای گردشگران در فصل تابستان است.
روستای گنجنامه
این روستا که در نزدیکی آبشار گنجنامه و کتیبه‌های تاریخی هخامنشی واقع شده، با طبیعت کوهستانی و مسیرهای پیاده‌روی خود، یکی از مقاصد محبوب گردشگران و طبیعت‌گردان است.
روستاهای جنگلی استان همدان
روستای سولان
این روستا در شهرستان نهاوند واقع شده و به دلیل داشتن جنگل‌های بلوط و طبیعت بکر، یکی از روستاهای جنگلی دیدنی همدان است. سولان با مسیرهای پیاده‌روی در دل جنگل و هوای مطبوع خود، مکانی آرامش‌بخش برای گردشگران فراهم می‌کند.
روستای دره مرادبیگ
این روستا که در نزدیکی شهر همدان واقع شده، با جنگل‌های انبوه و آبشارهای زیبا، یکی از مقاصد محبوب طبیعت‌گردان است. پیاده‌روی در مسیرهای جنگلی و استشمام هوای تازه، تجربه‌ای لذت‌بخش برای بازدیدکنندگان فراهم می‌آورد.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی
اقامتگاه بوم‌گردی ورکانه
این اقامتگاه در روستای ورکانه واقع شده و با معماری سنتی و امکانات رفاهی مناسب، تجربه‌ای متفاوت از اقامت در دل طبیعت را برای گردشگران فراهم می‌کند.
اقامتگاه بوم‌گردی تویسرکان
این اقامتگاه با قرار گرفتن در میان باغ‌های میوه و طبیعت بکر، محیطی دل‌نشین و آرامش‌بخش برای اقامت گردشگران فراهم می‌کند.
تجربیات محلی و فرهنگی استان همدان
تجربه زندگی عشایری
در برخی از روستاهای همدان مانند تویسرکان و نهاوند، گردشگران می‌توانند با زندگی عشایری و سنت‌های آنها آشنا شوند. اقامت در چادرهای عشایری، مشارکت در پخت نان محلی و مشاهده شیوه‌های سنتی دامداری از جمله این تجربیات هستند.
مراسم و جشن‌های محلی
شرکت در مراسم‌ها و جشن‌های محلی همچون جشن برداشت انگور در ملایر و مراسم عاشورا در همدان، فرصتی منحصر به فرد برای آشنایی با فرهنگ و آیین‌های مردم این منطقه فراهم می‌کند.
موزه‌ها و گالری‌های استان همدان
استان همدان با تاریخچه‌ای غنی و فرهنگی پویا، میزبان مجموعه‌ای متنوع از موزه‌ها و گالری‌های هنری است. در این بخش به بررسی جامع موزه‌های تاریخی، موزه‌های هنری و فرهنگی، موزه‌های علمی و فناوری، گالری‌های هنری و نمایشگاه‌ها و موزه‌های محلی و بومی می‌پردازیم.
موزه‌های تاریخی
موزه هگمتانه
این موزه که در محوطه باستانی هگمتانه واقع شده، مجموعه‌ای از آثار تاریخی و باستانی همدان را به نمایش می‌گذارد. اشیاء باستانی، سفالینه‌ها و ابزارهای سنگی از دوران مادها، هخامنشیان و اشکانیان در این موزه نگهداری می‌شوند.
موزه بوعلی سینا
این موزه در آرامگاه بوعلی سینا واقع شده و شامل آثار و اشیاء مرتبط با زندگی و فعالیت‌های علمی این دانشمند بزرگ است. کتاب‌های قدیمی، دست‌نوشته‌ها و ابزارهای پزشکی قدیمی در این موزه به نمایش درآمده‌اند.
موزه‌های هنری و فرهنگی
موزه هنرهای معاصر همدان
این موزه با مجموعه‌ای از آثار هنری معاصر ایران و جهان، مکانی مناسب برای علاقه‌مندان به هنرهای تجسمی است. نقاشی‌ها، مجسمه‌ها و آثار چندرسانه‌ای در این موزه به نمایش گذاشته شده‌اند.
موزه صنایع دستی همدان
این موزه به نمایش آثار هنری و صنایع دستی استان همدان اختصاص دارد. فرش‌های دستباف، سفال‌های لالجین، چرم‌دوزی‌ها و سایر صنایع دستی محلی در این موزه به نمایش گذاشته شده‌اند.
موزه‌های علمی و فناوری استان همدان
موزه تاریخ طبیعی همدان
این موزه با مجموعه‌ای از نمونه‌های گیاهی، جانوری و زمین‌شناسی، مکانی آموزشی و تحقیقاتی برای علاقه‌مندان به علوم طبیعی است. انواع فسیل‌ها، سنگ‌ها و نمونه‌های جانوری در این موزه به نمایش درآمده‌اند.
موزه علم و فناوری دانشگاه بوعلی سینا
این موزه با نمایش ابزارها و تجهیزات علمی، به معرفی تاریخ علم و فناوری می‌پردازد. بازدیدکنندگان می‌توانند با دستاوردهای علمی و تکنولوژیکی ایران و جهان آشنا شوند.
گالری‌های هنری و نمایشگاه‌ها
گالری مریم
این گالری با نمایش آثار هنری هنرمندان محلی و ملی، مکانی مناسب برای علاقه‌مندان به هنرهای تجسمی است. نقاشی‌ها، مجسمه‌ها و آثار هنری در این گالری به نمایش گذاشته می‌شوند.
گالری آوینی
این گالری به نمایش و فروش آثار هنری متنوع از جمله نقاشی، عکاسی و مجسمه‌سازی می‌پردازد. نمایشگاه‌های دوره‌ای و جلسات نقد و بررسی هنری نیز در این گالری برگزار می‌شوند.
موزه‌های محلی و بومی
موزه مردم‌شناسی همدانا
ین موزه با نمایش آداب و رسوم، لباس‌های محلی، ابزارهای کشاورزی و صنایع دستی، به معرفی فرهنگ و زندگی روزمره مردم همدان می‌پردازد. بازدیدکنندگان می‌توانند با شیوه‌های سنتی زندگی و کار مردم این منطقه آشنا شوند.
موزه حمام قلعه
این موزه در یکی از حمام‌های تاریخی شهر همدان واقع شده و به نمایش فرهنگ حمام‌های سنتی ایران اختصاص دارد. ابزارها و لوازم مربوط به حمام‌های سنتی، معماری و تزئینات داخلی این حمام تاریخی در موزه به نمایش گذاشته شده‌اند.
باغ‌ها و پارک‌های استان همدان
استان همدان با طبیعت بکر و فضای سبز گسترده، میزبان مجموعه‌ای از باغ‌ها و پارک‌های زیباست که هر یک از آنها محیطی دل‌نشین و آرامش‌بخش برای گردشگران فراهم می‌کنند. در این بخش به بررسی جامع باغ‌های تاریخی، پارک‌های شهری، پارک‌های جنگلی و کوهستانی، باغ‌های گیاه‌شناسی، پارک‌های طبیعی و ملی، و چشمه‌ها و آبشارها می‌پردازیم.
باغ‌های تاریخی
باغ امیرسلیمانی
این باغ تاریخی در شهر همدان واقع شده و به دوران قاجاریه بازمی‌گردد. باغ امیرسلیمانی با معماری سنتی و فضای سبز گسترده، یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم همدان است.
باغ نظری
این باغ در شهرستان ملایر قرار دارد و به دلیل معماری زیبا و فضای دل‌نشین خود، یکی از باغ‌های تاریخی محبوب همدان محسوب می‌شود.
پارک‌های شهری
پارک مردم همدان
این پارک بزرگ و زیبا در مرکز شهر همدان واقع شده و با فضای سبز و امکانات تفریحی متنوع، یکی از محبوب‌ترین پارک های شهری برای شهروندان و گردشگران است.
پارک ارم
این پارک که در نزدیکی میدان مرکزی شهر همدان قرار دارد، با درختان بلند و فضای سبز گسترده، محیطی آرام و دل‌نشین برای گذراندن اوقات فراغت فراهم می‌کند.
پارک‌های جنگلی و کوهستانی
پارک جنگلی عباس‌آباد
این پارک در دامنه‌های کوه الوند قرار گرفته و با طبیعت بکر و هوای خنک، یکی از پارک‌های جنگلی معروف همدان است. مسیرهای پیاده‌روی، امکانات پیک‌نیک و مناظر زیبا، این پارک را به مکانی محبوب برای طبیعت‌گردان تبدیل کرده است.
پارک جنگلی لالجین
این پارک در نزدیکی شهر لالجین قرار دارد و با جنگل‌های انبوه و فضای سبز، محیطی مناسب برای گذراندن اوقات فراغت و تفریح فراهم می‌کند.
باغ‌های گیاه‌شناسی استان همدان
باغ گیاه‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا
این باغ در محوطه دانشگاه بوعلی سینا قرار دارد و مجموعه‌ای از گیاهان بومی و غیربومی را به نمایش می‌گذارد. بازدید از این باغ فرصتی مناسب برای علاقه‌مندان به گیاه‌شناسی و طبیعت است.
باغ گیاه‌شناسی شهر همدان
این باغ با مجموعه‌ای متنوع از گیاهان و گل‌های زیبا، مکانی دل‌نشین برای علاقه‌مندان به طبیعت و گردشگران است.
پارک‌های طبیعی و ملی
پارک ملی نهاوند
این پارک با داشتن انواع گونه‌های گیاهی و جانوری، فضایی مناسب برای پژوهش‌های زیست‌محیطی و گردشگری طبیعی است. مناظر طبیعی خیره‌کننده و هوای پاک، این پارک را به مقصدی محبوب برای طبیعت‌گردان تبدیل کرده است.
منطقه حفاظت‌شده لشگر
این منطقه با داشتن طبیعت بکر و زیستگاه گونه‌های نادر حیوانی، از مهمترین مناطق حفاظت‌شده استان همدان است. بازدید از این منطقه فرصتی منحصر به فرد برای آشنایی با تنوع زیستی همدان فراهم می‌کند.
چشمه‌ها و آبشارها
چشمه‌علی
این چشمه در نزدیکی روستای علیصدر واقع شده و با آب زلال و فضای سبز اطراف، مکانی مناسب برای پیک‌نیک و تفریح است. چشمه‌علی با مناظر طبیعی زیبا و هوای خنک، یکی از جاذبه‌های طبیعی همدان محسوب می‌شود.
آبشار گنجنامه
این آبشار در نزدیکی شهر همدان و در محوطه تاریخی گنجنامه قرار دارد. آبشار گنجنامه با ارتفاع و حجم آب قابل توجه، یکی از زیباترین آبشارهای استان همدان است. مسیرهای پیاده‌روی و طبیعت بکر اطراف آبشار، محیطی دل‌نشین برای گردشگران فراهم می‌کند.
مراکز خرید و بازارهای محلی استان همدان
استان همدان با تاریخچه‌ای غنی و فرهنگی پویا، دارای مجموعه‌ای متنوع از مراکز خرید و بازارهای محلی است که هر یک از آنها جاذبه‌های خاصی برای خریداران و گردشگران دارند. در این بخش به بررسی جامع بازارهای سنتی، مراکز خرید مدرن، بازارچه‌های محلی و صنایع دستی، فروشگاه‌های سوغات و بازارهای شبانه و فصلی می‌پردازیم.
بازارهای سنتی
بازار بزرگ همدان
این بازار قدیمی که یکی از مهمترین و بزرگترین بازارهای سنتی همدان است، در قلب شهر واقع شده و دارای معماری زیبای سنتی و طاق‌های قدیمی است. در بازار بزرگ همدان می‌توان انواع کالاها از جمله پارچه، فرش، محصولات غذایی، لباس‌های سنتی و صنایع دستی را یافت.
بازار فرش همدان
این بازار یکی از مهمترین مراکز خرید فرش‌های دستباف در استان همدان است. بازار فرش همدان با عرضه انواع فرش‌های دستباف با طرح‌ها و نقش‌های متنوع، مقصدی محبوب برای خریداران فرش‌های اصیل ایرانی است.
مراکز خرید مدرن استان همدان
مجتمع تجاری الماس
این مجتمع تجاری مدرن در شهر همدان واقع شده و با مجموعه‌ای از فروشگاه‌های برندهای معتبر داخلی و خارجی، رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌ها، محیطی مناسب برای خرید و گذراندن اوقات فراغت فراهم می‌کند.
مجتمع تجاری شهرآفتاب
این مجتمع بزرگ و مدرن نیز یکی از مراکز خرید مهم همدان است که انواع کالاها از جمله پوشاک، لوازم الکترونیکی، لوازم خانگی و محصولات آرایشی و بهداشتی را عرضه می‌کند.
بازارچه‌های محلی و صنایع دستی
بازارچه لالجین
این بازارچه در شهر لالجین که به عنوان پایتخت سفال ایران شناخته می‌شود، واقع شده است. در بازارچه لالجین می‌توان انواع محصولات سفالی و سرامیکی دست‌ساز را با طرح‌ها و نقش‌های زیبا یافت.
بازارچه صنایع دستی نهاوند
این بازارچه محلی در شهرستان نهاوند قرار دارد و به عرضه انواع صنایع دستی از جمله قالیچه، گلیم، چرم‌دوزی و محصولات چوبی می‌پردازد.
فروشگاه‌های سوغات استان همدان
فروشگاه سوغات همدان
این فروشگاه در مرکز شهر همدان واقع شده و انواع سوغات محلی از جمله نقل و نبات، خشکبار، محصولات گیاهی و دمنوش‌ها را عرضه می‌کند.
فروشگاه محصولات گیاهی ملایر
این فروشگاه در شهرستان ملایر قرار دارد و به عرضه انواع محصولات گیاهی از جمله شیره انگور، سرکه سیب، عرقیات گیاهی و خشکبار می‌پردازد.
بازارهای شبانه و فصلی
بازار شبانه بوعلی
این بازار شبانه در مرکز شهر همدان واقع شده و از غروب تا نیمه‌شب فعال است. در بازار شبانه بوعلی می‌توان انواع غذاهای خیابانی، لباس‌های فصلی و محصولات محلی را یافت.
بازارچه فصلی باغ گیاه‌شناسی
این بازارچه در فصل‌های بهار و تابستان در باغ گیاه‌شناسی همدان برگزار می‌شود و به عرضه انواع گل و گیاه، محصولات باغی و صنایع دستی می‌پردازد.
اقامتگاه‌ها و هتل‌های استان همدان
استان همدان با طبیعت بکر و جاذبه‌های گردشگری فراوان، میزبان انواع اقامتگاه‌ها و هتل‌ها است که به مسافران و گردشگران خدمات متنوعی ارائه می‌دهند. در این بخش به بررسی جامع هتل‌های لوکس و معمولی، مهمان‌خانه‌ها و مسافرخانه‌ها، هتل‌های بوتیک و خاص، اقامتگاه‌های بوم‌گردی، کمپ‌ها و اردوگاه‌های گردشگری و کلبه‌های جنگلی و کویری می‌پردازیم.
هتل‌های لوکس و معمولی
هتل بوعلی
این هتل لوکس در قلب شهر همدان واقع شده و با امکانات مدرن و خدمات باکیفیت، یکی از بهترین هتل‌های استان محسوب می‌شود. اتاق‌های راحت، رستورانهای متنوع و امکانات رفاهی دیگر، این هتل را به گزینه‌ای عالی برای اقامت تبدیل کرده است.
هتل پارسیان آزادی همدان
این هتل نیز از جمله هتل‌های لوکس و معتبر همدان است که با ارائه خدمات متنوع و اتاق‌های راحت، تجربه‌ای لذت‌بخش برای مسافران فراهم می‌کند. نزدیکی به جاذبه‌های گردشگری مهم همدان، این هتل را به انتخابی محبوب برای گردشگران تبدیل کرده است.
مهمان‌خانه‌ها و مسافرخانه‌های استان همدان
مهمان‌خانه سعادت
این مهمان‌خانه در مرکز شهر همدان واقع شده و با ارائه اتاق‌های تمیز و قیمت‌های مقرون‌به‌صرفه، گزینه‌ای مناسب برای مسافرانی است که به دنبال اقامتی اقتصادی هستند.
مسافرخانه نیکو
این مسافرخانه نیز با ارائه خدمات پایه و اتاق‌های راحت، انتخابی مناسب برای مسافرانی است که به دنبال اقامتی ساده و اقتصادی در همدان هستند.
هتل‌های بوتیک و خاص
هتل بوتیک سپیدار
این هتل بوتیک با طراحی منحصر به فرد و خدمات ویژه، تجربه‌ای متفاوت از اقامت در همدان را به مسافران ارائه می‌دهد. اتاق‌های زیبا و فضایی دل‌نشین، این هتل را به گزینه‌ای جذاب برای گردشگران تبدیل کرده است.
هتل بوتیک خانه اقلیمی
این هتل خاص که در یک ساختمان تاریخی بازسازی شده قرار دارد، با ترکیب معماری سنتی و امکانات مدرن، تجربه‌ای منحصر به فرد از اقامت در همدان را فراهم می‌کند.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی استان همدان
اقامتگاه بوم‌گردی ورکانه
این اقامتگاه در روستای تاریخی ورکانه واقع شده و با ارائه تجربه‌ای اصیل از زندگی روستایی و معماری سنتی، مکانی مناسب برای علاقه‌مندان به بوم‌گردی است.
اقامتگاه بوم‌گردی گنجنامه
این اقامتگاه در نزدیکی آبشار و کتیبه‌های گنجنامه قرار دارد و با فضای دل‌نشین و خدمات بوم‌گردی، تجربه‌ای لذت‌بخش از اقامت در دل طبیعت را فراهم می‌کند.
کمپ‌ها و اردوگاه‌های گردشگری
کمپ گردشگری الوند
این کمپ در دامنه‌های کوه الوند واقع شده و با ارائه امکانات کمپینگ و فعالیت‌های ماجراجویانه، مکانی مناسب برای علاقه‌مندان به طبیعت و کوهنوردی است.
اردوگاه گردشگری تاریک‌دره
این اردوگاه در نزدیکی پیست اسکی تاریک‌دره قرار دارد و با امکانات کمپینگ و فعالیت‌های زمستانی، مکانی ایده‌آل برای علاقه‌مندان به ورزش‌های زمستانی و طبیعت‌گردی است.
کلبه‌های جنگلی و کویری
کلبه‌های جنگلی نهاوند
این کلبه‌ها در جنگل‌های بلوط نهاوند واقع شده و با ارائه اقامتی در دل طبیعت بکر و هوای پاک، تجربه‌ای متفاوت از اقامت را برای مسافران فراهم می‌کنند.
کلبه‌های کویری فامنین
این کلبه‌ها در منطقه کویری فامنین قرار دارند و با فضای منحصر به فرد و امکانات مناسب، مکانی آرامش‌بخش برای اقامت و تجربه کویرنوردی ارائه می‌دهند.
مراکز درمانی و سلامتی استان همدان
استان همدان با طبیعت بکر و منابع طبیعی فراوان، میزبان مجموعه‌ای از مراکز درمانی و سلامتی است که به مسافران و ساکنان خدمات متنوعی ارائه می‌دهند. در این بخش به بررسی جامع آبگرم‌ها و چشمه‌های درمانی، مراکز ماساژ و اسپا، باشگاه‌ها و مراکز سلامتی، مراکز درمانی طبیعی، مراکز یوگا و مدیتیشن و درمان‌های محلی و سنتی می‌پردازیم.
آبگرم‌ها و چشمه‌های درمانی
آبگرم علیصدر
این آبگرم طبیعی که در نزدیکی غار علیصدر واقع شده، دارای خواص درمانی زیادی برای بیماری‌های پوستی و مفصلی است. آبگرم علیصدر با طبیعت بکر اطراف و امکانات رفاهی مناسب، مکانی ایده‌آل برای استراحت و درمان است.
چشمه آب گرم تویسرکان
این چشمه با آب گرم طبیعی و خواص درمانی برای بیماری‌های عضلانی و روماتیسمی، یکی از جاذبه‌های درمانی مهم استان همدان است.
مراکز ماساژ و اسپا
مرکز ماساژ و اسپا بوعلی
این مرکز در شهر همدان واقع شده و با ارائه انواع ماساژهای درمانی و ریلکسی، محیطی آرام و دل‌نشین برای رفع خستگی و تنش‌های روزانه فراهم می‌کند.
اسپا و مرکز سلامت هگمتانه
این مرکز با ارائه خدمات متنوع اسپا، سونا، حمام ترکی و ماساژ، یکی از مراکز محبوب برای علاقه‌مندان به سلامت و زیبایی در همدان است.
باشگاه‌ها و مراکز سلامتی استان همدان
باشگاه ورزشی الوند
این باشگاه با امکانات ورزشی مدرن و کلاس‌های متنوع، مکانی مناسب برای ورزشکاران و علاقه‌مندان به تناسب اندام است. باشگاه الوند با ارائه خدماتی مانند بدنسازی، ایروبیک، یوگا و پیلاتس، محیطی حرفه‌ای و مجهز برای ورزشکاران فراهم می‌کند.
مرکز تناسب اندام پارسیان
این مرکز با امکانات کامل ورزشی و مربیان حرفه‌ای، مکانی عالی برای تمرینات ورزشی و رسیدن به اهداف سلامتی و تناسب اندام است.
مراکز درمانی طبیعی
مرکز درمانی طبیعی نهاوند
این مرکز با استفاده از روش‌های درمانی طبیعی و گیاهان دارویی، به درمان بیماری‌های مختلف می‌پردازد. مشاوره‌های تخصصی و استفاده از روش‌های طب سنتی، این مرکز را به یکی از مراکز معتبر درمانی طبیعی در همدان تبدیل کرده است.
مرکز درمانی گیاه‌درمانی ملایر
این مرکز با بهره‌گیری از خواص درمانی گیاهان دارویی، به ارائه خدماتی مانند تهیه و توزیع دمنوش‌ها و عصاره‌های گیاهی می‌پردازد.
مراکز یوگا و مدیتیشن
مرکز یوگا و مدیتیشن همدان
این مرکز با برگزاری کلاس‌های یوگا و مدیتیشن، محیطی آرام و مناسب برای تمرکز ذهن و کاهش استرس فراهم می‌کند. کلاس‌های تخصصی یوگا و مدیتیشن برای تمامی سطوح در این مرکز ارائه می‌شود.
استودیو یوگا آوای درون
این استودیو با ارائه کلاس‌های یوگا، تمرینات تنفسی و مدیتیشن، مکانی ایده‌آل برای علاقه‌مندان به سلامتی ذهن و بدن است.
درمان‌های محلی و سنتی
درمان‌های سنتی بوعلی سینا
این مرکز با بهره‌گیری از روش‌های درمانی سنتی و استفاده از طب بوعلی سینا، به درمان بیماری‌های مختلف می‌پردازد. استفاده از روش‌های ماساژ سنتی، بادکش و حجامت از خدمات این مرکز است.
کلینیک طب سنتی همدان
این کلینیک با ارائه خدمات درمانی بر پایه طب سنتی و استفاده از داروهای گیاهی، مکانی مناسب برای درمان‌های غیرشیمیایی و طبیعی است.
رویدادها و فستیوال‌های استان همدان
استان همدان با تاریخچه‌ای غنی و فرهنگی پویا، میزبان مجموعه‌ای از رویدادها و فستیوال‌های متنوع است که هر یک از آنها جاذبه‌های خاصی برای ساکنان و گردشگران دارند. در این بخش به بررسی جامع فستیوال‌های فرهنگی و هنری، فستیوال‌های موسیقی و رقص، فستیوال‌های غذایی و آشپزی، رویدادهای ورزشی و مسابقات، فستیوال‌های محلی و بومی و نمایشگاه‌ها و کنفرانس‌ها می‌پردازیم.
فستیوال‌های فرهنگی و هنری
جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان
این جشنواره یکی از مهمترین رویدادهای فرهنگی استان همدان است که هر ساله در پاییز برگزار می‌شود. در این جشنواره، گروه‌های تئاتری داخلی و خارجی با نمایش‌های مختلف برای کودکان و نوجوانان به اجرا می‌پردازند.
جشنواره فیلم همدان
این جشنواره به نمایش فیلم‌های سینمایی و مستند از کارگردانان برجسته ایران و جهان اختصاص دارد. نشست‌های نقد و بررسی و کارگاه‌های آموزشی نیز بخشی از برنامه‌های این جشنواره هستند.
فستیوال‌های موسیقی و رقص استان همدان
جشنواره موسیقی سنتی همدان
این جشنواره به اجراهای زنده موسیقی سنتی ایرانی و محلی استان همدان اختصاص دارد. نوازندگان و گروه‌های موسیقی محلی و ملی در این جشنواره به اجرای آثار خود می‌پردازند.
جشنواره رقص محلی
در این جشنواره، گروه‌های رقص محلی از سراسر ایران و به ویژه استان همدان به اجرای رقص‌های سنتی و محلی می‌پردازند. این جشنواره فضایی شاد و پرانرژی برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند.
فستیوال‌های غذایی و آشپزی
جشنواره غذاهای سنتی همدان
این جشنواره به معرفی و ترویج غذاهای محلی و سنتی استان همدان اختصاص دارد. در این جشنواره، آشپزان محلی به تهیه و ارائه غذاهای متنوع همدانی می‌پردازند و بازدیدکنندگان می‌توانند از طعم‌های اصیل و متنوع لذت ببرند.
فستیوال شیره پزی ملایر
این فستیوال در شهرستان ملایر برگزار می‌شود و به معرفی فرآیند سنتی تولید شیره انگور اختصاص دارد. نمایش فرآیند شیره‌پزی، فروش محصولات محلی و اجرای موسیقی سنتی بخشی از برنامه‌های این فستیوال هستند.
رویدادهای ورزشی و مسابقات استان همدان
مسابقات کوهنوردی الوند
این مسابقات در دامنه‌های کوه الوند برگزار می‌شود و کوهنوردان حرفه‌ای و آماتور از سراسر ایران در آن شرکت می‌کنند. مسیرهای متنوع و مناظر طبیعی زیبا، این مسابقات را به یکی از مهمترین رویدادهای ورزشی همدان تبدیل کرده است.
مسابقات دوچرخه‌سواری کوهستانی
این مسابقات در مسیرهای کوهستانی همدان برگزار می‌شود و دوچرخه‌سواران با مهارت‌های خود در این مسیرهای چالش‌برانگیز رقابت می‌کنند.
فستیوال‌های محلی و بومی
جشن برداشت انگور
این جشنواره در شهرستان ملایر برگزار می‌شود و به مناسبت پایان برداشت انگور و تولید محصولات مرتبط مانند کشمش و شیره انگور است. مردم محلی با اجرای موسیقی، رقص محلی و نمایش‌های سنتی، این جشن را گرامی می‌دارند.
جشنواره فرهنگی و هنری تویسرکان
این جشنواره به نمایش آثار هنری و صنایع دستی محلی، اجرای آوا و رقص محلی و نمایش فرهنگ بومی شهرستان تویسرکان اختصاص دارد.
نمایشگاه‌ها و کنفرانس‌ها
نمایشگاه صنایع دستی همدان
این نمایشگاه به معرفی و فروش محصولات صنایع دستی استان همدان اختصاص دارد. هنرمندان محلی آثار خود را به نمایش می‌گذارند و بازدیدکنندگان می‌توانند از نزدیک با فرآیند تولید این محصولات آشنا شوند.
کنفرانس ملی گردشگری و توسعه پایدار
این کنفرانس به بررسی موضوعات مرتبط با گردشگری و توسعه پایدار اختصاص دارد و محققان، دانشگاهیان و فعالان حوزه گردشگری در آن شرکت می‌کنند. ارائه مقالات علمی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی و نشست‌های تخصصی از برنامه‌های این کنفرانس هستند.
نتیجه‌گیری
با سفر به استان همدان، شما می‌توانید از تمامی این جاذبه‌ها و تجربیات منحصر به فرد بهره‌مند شوید و خاطراتی فراموش‌نشدنی از این استان زیبا و تاریخی به یادگار ببرید. همدان با ترکیب منحصربه‌فردی از طبیعت، تاریخ، فرهنگ و امکانات رفاهی، مقصدی کامل و جذاب برای هر مسافری است.
