می توان از بیرجند به عنوان یکی از سرزمین های باستانی و کهن ایران زمین نام برد، شهری جذاب که زعفران، زرشک و فرش های دست بافش از آوازه ای جهانی برخوردار است. این شهر با توجه به قدمت کهن و تاریخ طولانی اش آثار و جاذبه هایی ارزشمندی را در دل خود جای داده، آثاری که نشان از این تاریخچه ژرف دارند. از یکی از جذاب ترین و زیباترین آثار این شهر می توان به ارگ کلاه فرنگی اشاره کرد، جاذبه ای که از آن به عنوان نماد شهر نیز یاد می شود.

بنایی شگرف که با شماره 1880 در فهرست میراث ملی ایران ثبت گردید. در واقع بنای اصلی این عمارت دو بادگیر را در ضلع های اطرافش جای داده بود، بادگیرهایی که در پروژه بازسازی و مرمت آن از بین رفتند. در عصر حاضر از این اثر تاریخی به عنوان ساختمان استانداری استان خراسان جنوبی استفاده می شود. این ارگ که به امیرحسین خان شیبانی نسبت داده می شود، در واقع به امیرعلم خزیمه تعلق داشته، کسی که آن را به فرمانداری بیرجند اهدا نمود. ارگ کلاه فرنگی بیرجند با ساختاری متفاوت از دیگر آثار تاریخی این شهر در اواخر دوره زندیه ساخته شد. عمارتی جذاب که به صورت شش طبقه و در غالب زیگورات های باستانی طراحی گردیده و در قالب یک شش ضلعی با راسی مخروطی شکل به رنگ سفید خودنمایی می کند.

در ساخت این بنای باشکوه عمدتا از مصالحی نظیر آجر، ساروچ و آهک استفاده شده است. گرچه این عمارت شش طبقه است اما تنها دو طبقه آن قابل استفاده می باشد و بقیه تنها با هدف حفظ فرم و شکل ساختمان طراحی شده اند. از مهم ترین بخش های این عمارت البته از نظر کارشناسان معماری می توان به بخش همکفش اشاره کرد، این طبقه با طراحی بی عیب و نقص سبک های تزئینی بی بدیلی را در دل خود جای داده. طراحی فوق العاده ای که به لطف آن بخش های مختلف عمارت از جمله گنبدی ها، اتاق ها و هشتی ها به یکدیگر مرتبط و متصل می شوند. ارگ کلاه فرنگی بیرجند به عنوان شاهکاری از معماری نظر بسیاری از گردشگران و علاقمندان به هنر را به خود جلب می کند، جاذبه ای شگرف که در طی سفر به بیرجند بازدید از آن را به هیچ وجه نباید از دست داد.